27 Oca 2025
Türkiye’deki Eğitim Sistemi Üzerine Bir Beyin Fırtınası
Türk eğitim sistemi, sınav odaklı yapısı nedeniyle çocukların yaratıcılık ve girişimcilik becerilerini geliştirme konusunda yetersiz kalmaktadır. Pandemi dönemi bu sorunları daha da derinleştirirken, üniversite mezunlarının işsizlik oranları ve düşük PISA skorları, mevcut eğitim modelinin eksik yönlerini gözler önüne sermektedir.
Türk Eğitim Sisteminin Eksiklikleri:
Çocukları eğitim çağında olan tüm ebeveynlerin yaşadığı bir problemden bahsetmek istiyorum. Türkiye’de eğitim denilince akla ilk gelen şey maalesef sınavlar ve testler oluyor. Eğitim sistemimiz çocuklarımızın yaratıcılıklarını, girişimcilik becerilerini ve hayal güçlerini geliştirmekten çok, onları sınavlara hazırlamaya odaklanıyor. Bana sorarsanız, bu sistem hem ebeveynlerin hem de çocukların kaygı seviyelerini yükseltmekten başka bir işe yaramıyor.
Peki, bu sistem çocuklarımızın geleceğini nasıl etkiliyor? Gelin, Türk eğitim sisteminin eksikliklerine birlikte bakalım ve çocuklarımızın potansiyelini ortaya çıkarmak için neler yapabileceğimizi konuşalım. Bu yazı bazılarımız için 'çok geç' ama bazılarımız belki de yolun başında ve onlara ışık tutabilir. Hoş bildiğimiz konuları tekrar edeceğim ama alt alta yazınca durumun vehameti çok net gözüküyor.
Türk Eğitim Sisteminin Temel Sorunları
Sınav Odaklı Yapı: Türk eğitim sistemi, neredeyse tamamen sınavlara dayalı bir yapı üzerine kurulu. Çocuklarımız, küçük yaşlardan itibaren (artık isimlerini bile takip edemiyorum) sınav stresiyle tanışıyor ve bu durum, onların öğrenme sürecini olumsuz etkiliyor. Sınava hazırlanan bir çocuğun yüzündeki kaygı hangimizi üzmedi ? Diyeceksiniz ki hepimiz sınavlarla büyüdük, hayat zaten bir sınav. Peki, sınavlarda başarılı olmak, elbette önemli, kabul. Yahu her sene bilmem kaç yüz tane Türkiye birincisinin çıktığı sınav mı olur ? Sadece sınavlara odaklanmak ezberciliği öğretiyor. İyi de, çocukların yaratıcılıklarını ve problem çözme becerileri köreliyor. Bunun farkındasınızdır umarım !
Yaratıcılık ve Girişimcilik Eksikliği: Bizim eğitim sistemi çocukların yaratıcılıklarını ve girişimcilik becerilerini geliştirmek konusunda yetersiz kalıyor. Oysa ki, günümüz dünyasında bu beceriler, çocukların gelecekte başarılı olmaları için kritik öneme sahip. İş hayatına girerken artık okulunuza bakılmıyor, yaratıcılığı ve problem çözme becerileri gelişmiş eleman lazım herkese. Yaratıcı düşünce ve hatta girişimcilik (bunu sadece para kazanma becerisi olarak algılamayın sakın) , çocukların hayata daha donanımlı bir şekilde hazırlanmalarını sağlıyor. 'Bugünkü aklım gençken olsaydı, aaah ahh' cümlesini kurmayan var mı aramızda ?
Düşük PISA Skorları: Türkiye’nin PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) skorları, eğitim sistemimizin uluslararası standartların gerisinde kaldığını gösteriyor. Bilmeyenler için açıklama : PISA, öğrencilerin matematik, fen bilimleri ve okuma becerilerini ölçüyor. Maalesef, Türkiye’nin bu alanlardaki performansı, birçok ülkenin gerisinde. Etrafınızdaki cin çocukları düşünmeyin, ülke ortalamasından bahsediyorum. Bu durum, eğitim sistemimizin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Duy bizi MEB. (Sahi biraz kurcalasanıza MEB yöneticilerinin geçmişini, PISA umurlarında bile değil sanki)
Üniversitelerin Akademik Yetersizlikleri: Türkiye’deki üniversiteler, dünya sıralamalarında ilk 500’de yer alamıyor. Arada bununla ilgili dediğimin tam tersi haberler çıkıyor, sürdürülebilir başarıdan bahsediyorum. Adamların üniversitesi ilk 50de, iyi de son bilmem kaç yıldır ilk 50de! Bu durum, üniversitelerimizin akademik kalitesi ve araştırma kapasitesi konusunda ciddi sorunlar olduğunu gösteriyor. Google'da intihal kelimesini araştırsanıza, yok öğrencileri değil akademisyenlerinkini. Eyvah ki ne eyvah.
Hadi mezun oldular ve iş arıyorlar diyelim ? Üniversiteye kadar zorlu bir eğitim sürecinden geçtiler, bir yığın sınavda başarılı oldular ve mezun oldular; peki hiç işsizlik oranlarına baktınız mı? Aklıma geldikçe deliriyorum; her 4 gençten biri okumuyor ve çalışmıyor. Üşenmeyin bu son cümleyi bir daha okuyun ! Evet korkunç.
Yeni doğan, anaokuluna giden, okuma yazmayı yeni söken bıcır bıcır dünya güzeli çocuklarımız var ya, onları bekleyen eğitim sistemi işte bu !
Pandemi Dönemi Sorunları Daha da Derinleştirdi
Pandemi dönemi, eğitim sistemimizdeki sorunları daha da belirgin hale getirdi. Uzaktan eğitim sürecinde, birçok öğrencinin eğitime erişimi kısıtlı kaldı. Özellikle teknolojiye erişimi olmayan çocuklar (bilgisayarı, interneti olmayan çocuklara eğitim vermeye çalışıldı), eğitimden geri kaldı. Bu durum, eğitimdeki eşitsizlikleri daha da artırdı ve çocukların geleceği için ciddi bir tehdit oluşturdu. Uzaktan eğitim mi olurmuş yahu ? Ama o kadar hazırlıksız yakalandı ki dünya.
Neyse, yazının devamı için derin bir nefes alalım hep birlikte.
Çocuklarımızın Geleceği İçin 'Birlikte' Neler Yapabiliriz?
Bizim ebeveynler olarak atabileceğimiz adımlar var mı ? Birlikte düşünelim bakalım:
Çocukların Yaratıcılığını Teşvik Edebiliriz: Lütfen onların yaratıcılıklarını geliştirmelerine yardımcı olun. Okul dışında başka şeylerle de ilgilensinler. Sanat, müzik, drama gibi alanlarda onlara kendilerini ifade etme fırsatı verin. Yaratıcı düşünce, çocukların problem çözme becerilerini geliştirir ve hayata daha donanımlı bir şekilde hazırlanmalarını sağlar. Okulun verdiği ezbere dayalı eğitimin dışında, dışarıda çok güzel bir dünyanın olduğunu her fırsatta gösterin onlara.
Girişimcilik Becerilerini Destekleyin: Çocuklarınızın girişimcilik becerilerini geliştirmelerine yardımcı olun. Biz girişimciliği para kazanmak olarak algılarız. Hayır ondan bahsetmiyorum. Onlara küçük projeler yapma, fikirlerini hayata geçirme ve sorumluluk alma fırsatı verin. Sizden destek isteyecekler, lütfen vakit ayırıp onlara mentör olun, size ihtiyaçları var. Bu onların özgüvenlerini artıracak ve gelecekte başarılı olmalarını sağlayacak.
Teknolojiyi Doğru Kullanmalarını Sağlayın: Günümüz dünyasında teknoloji, çocukların eğitimi ve gelişimi için büyük bir öneme sahip. Çocuklarınıza yapay zeka gibi teknolojik araçları öğretin ve bu araçları günlük hayatlarında kullanmalarını sağlayın. Etik konusuna başka yazılarda ayrıca gireceğim. İlk önce öğrenmeleri gereken konu, teknolojiyi 'iyi amaçlarla' kullanmaları . Teknolojiyi doğru kullanmak, çocukların gelecekteki başarıları için kritik öneme sahiptir. Mevcut müfredat bu konuları içermiyor, bu konuda iş size - bize düşüyor. Bazılarımız içinden maalesef diyordur, ama bana sorarsanız iyi ki top bizde.
Eğitimde Alternatif Yollar Arayın: Eğitim sistemimizdeki eksiklikleri giderme konusu bizim sorumluluğumuz demiştim, bunun için alternatif yollar arayın. Çok basit bir örnek olacak ama bir bilgisayar ve internet 'her şeye' yeter. İnanın şaka yapmıyorum. Mesela, Youtube gibi bir okul dünyada yok. Çocuklarınızın ilgi alanlarına uygun atölyelere, kurslara ve etkinliklere katılmalarını sağlayın. Bu tür etkinlikler, çocukların yeteneklerini keşfetmelerine ve kendilerini geliştirmelerine yardımcı olacak. Benim uzmanlığım değil ama ergenlik döneminde hobileri, meşgaleleri olmasının faydası hepimizce malum
Kidpreneur platformu ile ne yapmak istiyoruz ?
Biz çocuklarınızın yaratıcılıklarını, modern hayatın gerektirdiği teknoloji yeteneklerini ve girişimcilik becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak için buradayız. Web sitemizde, çocukların anlayacağı bir dille yapay zeka araçlarını anlatıyor, onların bu teknolojileri günlük hayatlarında kullanmalarını sağlıyoruz. Websitemizdeki mevcut yapay zeka araçlarına her ay 3 yeni yapay zeka aracı ekliyoruz. Böylece, çocukların sürekli değişen teknolojiye ayak uydurmalarını sağlıyoruz. Ayrıca, online ve offline atölyeler düzenleyerek çocukların hayallerini gerçekleştirmelerine destek oluyoruz. Özetle, yeter ki öğrenmek istesinler, hiçbir zaman bitmeyecek içerikler sunuyoruz.
Çocuklarınızın, biz büyüklerin kullandığı yapay zeka araçlarını kullanarak yeteneklerini ortaya çıkarmalarını ve hayata hazır bireyler olmalarını istiyoruz. Siz de çocuklarınızın geleceği için adım atmak istiyorsanız, Kidpreneur’e katılın, abone olun ve onların potansiyelini keşfetmelerine yardımcı olun.
Çocuklarınızın geleceği için bugün harekete geçin, çünkü onların hayalleri sizin desteğinizle gerçek olacak!
Kidpreneur'de ve hayatın içinde görüşmek üzere